زماني، قوانيني براي بقاء ثروت وضع شده است. از جمله عوامل تأثيرگذار در محافظت اموال و ثروت نقش ايفاء مي كند،ارث مي باشد. ارث در لغت به معناي تركه و اموالي است كه از متوفي به جاي مانده و پس از فوت شخص، به بازماندگان وي مي رسد. در اصطلاح حقوقي، منظوراز ارث، انتقال مالكيت اموال ميّت است پس از فوت به وارث وي مي رسد. طبق تعريف فقها، ارث حقي است كه از مرده حقيقي يا حكمي به زنده حقيقي انتقال پيدا مي کند. بنابراين با توجه به باقي ماندن اموال پس از مرگ، احساس، كمك وهم ياري كه خويشاوندان و بستگان نزديك متوفي در زمان حيات نسبت به وي داشته اند، در تصرف اموال وي و مالكيت آنها از هر شخص ديگري سزاوارترند .در ديدگاه عرفي، وصيت اعمال اراده موصي و وسيله تمليك و تصرف رايگان براي وراث بوده و هدف اصلي آن، انجام نيكي و اداي واجبات عنوان شده است. اين در حالي است كه قوانين ارث به اراده اشخاص تغيير نكرده و اموال به جاي مانده از متوفي به طور طبيعي وقانوني به خويشاوندان نزديك وي منتقل مي شود. اما در وصيت، اراده موصي نسبت به تصرف دريک سوم اموالش، پس از فوت وي نافذ و در مازاد بر يک سوم به اجازه ورثه نياز است. از همين رو، ضوابط مربوط به سهم الارث در قانون مدني ايران مبتني بر احكام مذهب شيعه و بر پايه تفسير سوره نساء در قرآن كريم، كتاب آسماني مسلمانان، بنا شده است.
در مقررات ارث، هيچ يك از بستگان متوفي، با توجه به سلسله مراتب از ارث محروم نمي شوند. قوانين ارث در اسلام، مطابق فطرت بشري است، زيرا انسان ها مايلند كه بازماندگان آنان از ماتَرك آنها بهره مند شوند. به علاوه، مقررات مربوط به ارث،انسان را به تلاش بيشتر در راه توليد ثروت و گردش چرخ هاي اقتصادي وادار كرده و با تقسيم ارث ميان وارثان، از تراكم ثروت جلوگيري مي كند
. مواد ۸۶۰تا ۹۴۹ قانون مدني كه به پيروي از احكام فقه شيعه تدوين شده است مسئله ارث را مورد بررسي قرار مي دهد.
براساس ماده ۸۶۲ قانون مدني ايران، اشخاصي كه به موجب نَسَب ارث مي برند، به سه طبقه زير تقسيم بندي مي شوند:
پدر و مادر و اولاد و اولادِ اولاد.
اجداد و برادر و خواهر و اولاد آنها.
اعمام و عمات و اخوال و خالات و اولاد آنها.
به طورکلي وارثين طبقه بعدي وقتي ارث مي برند،که از وراث طبقه قبلي کسي در قيد حيات نباشد.اگرمتوفي فرزندان متعدد داشته باشد سهم فرزندان پسردو برابر سهم دختر مي باشد.....اگر دخترنداشته باشدتمام اموال به پسر مي رسد وصرفااگر يک دختر داشته باشد سهم او يک دوم ارث است واگر ۲دختر باشد دوسوم ۳/۲ مال از ترکه را به ارث مي برد.
تفاوت ارث زن ومرد
هريک از زن ومرد در مقابل يکديگر وظايفي دارند،وظايف مرد تامين معاش خانواده،زن و فرزند، نفقه ومهريه زن ومحافظت از محيط گرم خانواده براي دوام زندگي مي باشد پس آيا اين مسايل خود به تنهاي ميتواندباعث ۲برابر شدن سهم مرد نسبت به زن باشد .....درحالي که زن هم در مقابل مرد وظايفي دارد ازجمله حفظ حريم خانواده رسيدگي به فرزندان و اداي وظايف زوجيت وغيره.......
پس ممکنه در عرف خانوادگي اموال متوفي بين زن ومرد با تراضي طرفين به مساوات تقسيم شود.هرچند در جامعه امروزي زياد متداول نيست.

حاجب در ارث

زن ومرد ممکنه در تقسيم ترکه مانع يا حاجب داشته باشد. يعني حالتي از وارث است که بواسطه بودن ورثه ديگراز بردن ارث کلا ياجزا محروم مي شود.
حالت اول:وارث از اصل ترک بطورکلي محروم مي شود.مثلا با بودن بردار وخواهر ،برادرزاده وخواهرزاده ارث نمي برند.
حالت دوم:ممکنه اندازه ترکه از حد اعلي به حد ادني نازل يابد.کم شدن حصه شوهر از يک دوم،به يک چهارم درصورتي که براي زوجه متوفي اولاد باشد.
نکته مهم:
لازم به ذکر است اگر وراث تنها پدر ومادر باشد وفرزندي درکار نباشد ولي شخص متوفي برادريا خواهر داشته باشد سهم مادر از يک سوم به يک ششم تنزول مي يابد.درست است که برادران وخواهران متوفي حاجب ارث مادر هستند،اما خودشان باوجود وارثان طبقه ي اول از ارث سهمي نخواهند برد.
ديون در ارث
دين مديون بودن شخص به فرد ديگر يا اشخاص ديگري مي باشد ،زماني که فرد فوت مي کند ورثه قبل از تقسيم ترکه ابتداء بايد دين متوفي را اداء کرده ومابقي ترکه را بين ورثه تقسيم نمايند.حالا اگر بدون اطلاع از دين ،ورثه اموال را بين خود تقسيم کنند .بعد طلبکار ظاهرشود.وظيفه وراث دراين حالت چه خواهدبودبرطبق قانون مدني تقسيم ترکه بين وراث درست وصحيح خواهدبود ولي طلبکار ميتواند به هريک از وراث به نسبت سهم الارث شان رجوع کند .طلب خودرا از تمام ورثه دريافت کند.اين مسئله قانوني و لازم الاجرء مي باشد.
حرف آخر
تا حدودي اين مسايل قانوني نسبي مي باشد ومعمولا رضايت وقصد طرفين بسيار مهم است همين که افراد يک خانواده چه پسر وچه دختر باهم تراضي کنند که تمامي اموال متوفي در صورت نبودن وصيت نامه مساوي بين آنها تقسيم شود اين تراضي درست و خالي از اشکال مي باشد.
فرشيدگودرزي :ليسانس حقوق